Integracja sensoryczna określa zdolność człowieka do odczuwania, rozumienia i organizowania informacji, które docierają do niego zarówno z otoczenia, jak i z własnego organizmu. Często zdarza się, że układ nerwowy u dziecka niewłaściwie organizuje takie bodźce zmysłowe przez co integracja sensoryczna jest nieprawidłowa i dochodzi do zaburzeń. Lekarze określają te zaburzenia jako dysfunkcje. Wpływają one negatywnie na zachowanie i rozwój społeczno-emocjonalny dziecka, jego zdolność do nauki nowych rzeczy i w konsekwencji również jego samoocenę. Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej są czasem błędnie określane jako niezdarne lub nieporadne. Takie zachowania mogą jednak wynikać ze wspomnianych zaburzeń, a nie z charakteru czy usposobienia dziecka, dlatego tak ważne jest aby dokładnie przyjrzeć się jego zachowaniu.

Poniżej znajdziesz objawy, które mogą wskazywać na dysfunkcję integracji sensorycznej – jeśli zauważysz je u swojego dziecka, nie czekaj i zgłoś się do specjalisty:

• dziecko ma trudności z samodzielnym żuciem i przełykaniem pokarmów, jak również piciem
• ma problemy z wykonywaniem samodzielnych czynności takich jak mycie zębów, ubieranie się, sznurowanie butów czy zapinanie guzików
• wydaje się być niezdarne, wiele czynności wykonuje powoli i z widocznym trudem, rozlewa picie, rozsypuje cukier lub często zrzuca przedmioty z biurka
• ciężko mu utrzymać równowagę na rowerze, hulajnodze czy nawet podczas chodzenia (ma niepokojąco dużo siniaków lub zadrapań co może świadczyć o częstych upadkach), często wpada na meble, ściany czy rówieśników
• nie jest w stanie utrzymać głowy w pozycji pionowej przez dłuższy czas – podczas oglądania telewizji często podpiera się ręką
• jest niespokojne, ma trudności z zasypianiem, często płacze, jest nadwrażliwe emocjonalnie
• nie ma widocznej dominacji jednej ręki – kredkę czy szczoteczkę do zębów trzyma czasem w prawej, a czasem w lewej ręce
• ma większe niż jego rówieśnicy trudności z czytaniem i pisaniem, bardzo często odwraca znaki graficzne, nie jest w stanie przenieść wzoru z tablicy do zeszytu, ma problemy z cięciem nożyczkami czy rysowaniem po śladzie
• ma duże trudności z wchodzeniem po schodach, nie jest w stanie wejść lub zejść bez poręczy, może też przejawiać lęk przed upadkiem lub wysokością
• ma zaburzoną orientację, podczas ćwiczeń w grupie biegnie w innym kierunku niż reszta dzieci
• jest ciągle w ruchu, nie chce zejść z karuzeli czy huśtawki lub przeciwnie – unika go i nie daje się namówić na zabawę
• jest nadwrażliwe na hałas - często zatyka uszy
• jest nadwrażliwe na dotyk – nie lubi gdy się go czesze, myje głowę lub ma odruch wymiotny podczas mycia zębów
• jest podwrażliwe, czyli ignoruje ból i dotyka gorących przedmiotów, smakuje niejadalnych rzeczy jak np. pasta do butów lub wpatruje się w światło lampy czy latarki
• ma niską samoocenę i nie wierzy we własne siły, izoluje się od rówieśników

Nasilenie powyższych objawów jest różne - u jednego dziecka może występować pojedyncze zaburzenie lub kilka naraz. Jeśli Twoje dziecko wykazuje choć jedno z wymienionych zachowań, warto zwrócić się do specjalisty w celu przeprowadzenia dokładnej diagnozy. Dysfunkcje integracji sensorycznej negatywnie wpływają na uczenie się dziecka, jego zachowanie i rozwój społeczno-emocjonalny, dlatego im szybciej terapia zostanie rozpoczęta, tym szybciej dziecko odzyska możliwość prawidłowego rozwoju. Pamiętajmy, że terapia integracji sensorycznej może być prowadzona wyłącznie przez doświadczonego terapeutę.

Jak wygląda taka terapia?

Zajęcia polegają na wykonywaniu aktywności wyzwalających odpowiednie reakcje adaptacyjne na bodziec sensoryczny. Podczas takich ćwiczeń jak balansowanie na kołysce, huśtanie się w hamaku czy jeżdżenie na deskorolce, dostarczamy dziecku bodźce, których jego system nerwowy najbardziej potrzebuje. Pożądane reakcje kształtując się, tworzą nowe połączenia synaptyczne w mózgu, a ich występowanie stanowi naturalną konsekwencję poprawy funkcjonowania układu nerwowego - mówi mgr Maria Piotrowska, neurologopeda, terapeuta integracji sensorycznej z przychodni Gabinety Łucka w Warszawie. Ćwiczenia odbywają się w specjalnie przystosowanej i wyposażonej w odpowiedni sprzęt sali ćwiczeń. Dobrze prowadzona terapia integracji sensorycznej jest ułożona indywidualnie dla każdego pacjenta w zależności od jego potrzeb. Dzięki temu możemy stale utrzymywać zainteresowanie dziecka zajęciami i obserwować jego sukcesy. Z czasem ono również zauważa własne postępy, dzięki czemu poprawia się również jego samoocena – dodaje mgr Piotrowska.

Terapię integracji sensorycznej prowadzi się dla dzieci od 3 lat, ale czasem i młodszych. Bywa też, że na zajęcia przychodzą dorośli. Każda terapia jest poprzedzona odpowiednią diagnozą, która polega na przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu oraz Testów Integracji Sensorycznej. Zarówno o częstotliwości zajęć jak i długości trwania całej terapii decyduje terapeuta po indywidualnej diagnozie.