Jak wynika z danych Systemu Informacji Oświatowej w 2012 r. do polskich przedszkoli i szkół uczęszczało 7815 dzieci i młodzieży z autyzmem. Postęp w rozpoznawaniu tej dolegliwości sprawia, że dziś autyzm wykrywa się szybciej, a terapię można rozpocząć wcześniej. Odpowiednie metody terapeutyczne oraz wsparcie specjalistów dają osobom zmagającym się z autyzmem szanse na dalszy rozwój.

Przedszkole, czyli wyzwanie

Pierwsze dni w przedszkolu to dla dzieci ogromny stres. Wiele z nich właśnie wtedy po raz pierwszy rozstaje się na dłużej z rodzicami, a w dodatku musi sobie poradzić z ich nieobecnością w nieznanym otoczeniu i wśród obcych ludzi. Skutki takiej zmiany jeszcze silniej odczuwa dziecko z autyzmem. Maluch może źle reagować na przykład na panujący podczas zabaw hałas czy konieczność przebywania w dość licznej grupie rówieśników. Brzdąc może czuć się w takim miejscu zagrożony – często bowiem nie wie, jak się zachować czy jak reagować na próby nawiązywania kontaktu ze strony innych przedszkolaków.

Nic więc dziwnego, że wybór przedszkola dla pociechy, która zmaga się z autyzmem, jest wyjątkowo trudną decyzją. – Dziecko autystyczne potrzebuje odpowiednich warunków, żeby prawidłowo się rozwijać, ma też specjalne potrzeby edukacyjne. Każdą sytuację trzeba jednak traktować indywidualnie, a wybór przedszkola uzależnić od poziomu rozwoju pociechy. Część maluchów może dobrze się czuć i świetnie sobie radzić w placówce integracyjnej, inne mogą lepiej funkcjonować na przykład w specjalnie stworzonej grupie dla dzieci z autyzmem – mówi dr Justyna Leszka, Dziekan Wyższej Szkoły Edukacji Integracyjnej i Interkulturowej.

Integracja i terapia

Część rodziców decyduje się na posłanie swojej pociechy do przedszkola integracyjnego. Taka placówka oferuje przede wszystkim zajęcia z zakresu podstawy programowej, w których udział biorą zarówno maluchy w pełni zdrowe, jak i te zmagające się z różnego rodzaju zaburzeniami bądź opóźnieniami rozwojowymi. – Dla rodziców istotne jest to, że poza podstawowymi zajęciami ich dzieci w tym samym miejscu i w znanym już sobie otoczeniu mogą uczestniczyć także w zajęciach terapeutycznych – mówi dr Justyna Leszka z WSEIiI, opiekun merytoryczny Przedszkola Integracyjno-Terapeutycznego Miś w Poznaniu. W placówkach tego typu zwraca się szczególną uwagę na wspomaganie kształtowania mowy, rozwoju emocjonalnego i psychoruchowego. W ich ofercie znajdziemy na przykład zajęcia logopedyczne i plastyczne, gimnastykę korekcyjną, rytmikę, arteterapię czy dogoterapię. Podczas nich maluchy doskonalą te już nabyte umiejętności oraz rozwijają zupełnie nowe.

W przedszkolach integracyjno-terapeutycznych grupy są zwykle mniej liczne niż w tych masowych. – To pozwala na bardziej indywidualne podejście do dziecka, ale z drugiej strony – dzięki kontaktom z rówieśnikami – nie izolujemy go od środowiska i dajemy możliwość nabywania i kształtowania umiejętności społecznych – wyjaśnia dr Justyna Leszka. Dodatkowo poza zajęciami grupowymi placówki tego typu zwykle oferują także indywidualny program terapeutyczny dla maluchów z różnego rodzaju zaburzeniami lub opóźnieniami rozwojowymi. – Pracujemy z naszymi podopiecznymi w oparciu o terapię neurobiologiczną, wypracowaną w Szkole Krakowskiej profesor Jagody Cieszyńskiej – mówi dr Justyna Leszka. – Dzięki objęciu dziecka intensywną terapią zwiększamy jego szanse na to, by w przyszłości zupełnie samodzielnie lub z niewielkim wsparciem uczęszczało do masowej szkoły – dodaje.

Jadłospis też jest ważny

Choć autyzm przywodzi na myśl zauważalne objawy, jak na przykład opóźnione reakcje, problemy z nawiązywaniem kontaktu z innymi ludźmi czy zaburzenia mowy, to warto podkreślić, że ta dolegliwość ma wpływ nie tylko na funkcjonowanie komórek mózgowych – dotyczy również układu trawiennego. – Dzieci z autyzmem zmagają się także z dolegliwościami typowo biologicznymi, na przykład zaburzeniami trawienia czy równowagi bakteryjnej w jelitach – wyjaśnia dr Justyna Leszka. – Dlatego dieta lecznicza i podawanie odpowiednio zbilansowanych posiłków stanowi nieodłączny element kompleksowej terapii – dodaje. Rodzicie autystycznych maluchów wybierając przedszkole powinni więc zwrócić uwagę na to, czy przy układaniu jadłospisu placówka bierze pod uwagę indywidualne potrzeby, nietypowe preferencje żywnościowe, alergie czy nietolerancje pokarmowe. Takie podejście jest wsparciem i istotnym uzupełnieniem dla psychoterapii.