Z uwagi na wspomniane wcześniej zmiany demograficzne, w systemie oświaty od kilku lat widoczny jest spadek liczby uczniów we wszystkich typach szkół, do których uczęszczają dzieci do lat 18, wynikający ze zmniejszającej się z roku na rok populacji dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. W roku szkolnym 2008/2009 w szkołach podstawowych uczyło się 2,3 mln dzieci i liczba ta była mniejsza o 3,4% w porównaniu z poprzednim rokiem. Maleje również populacja uczniów gimnazjów (o 4,9% w porównaniu z ubiegłym rokiem). Uczniowie szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży stanowili 41% zbiorowości uczących się w systemie szkolnym, a uczniowie gimnazjów – 24,7% w roku 2008/2009. Na 100 dzieci w wieku 7-12 lat - odpowiadającym kształceniu w formalnym systemie na poziomie podstawowym – przypadało 97 uczniów szkół tego typu. Wartość współczynnika skolaryzacji netto dla poziomu szkoły gimnazjalnej (grupy wieku 13-15 lat) była zbliżona i wynosiła 95 w roku szkolnym 2008/2009.

W szkołach podstawowych dla dzieci i młodzieży kształciło się 63,7 tys. uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; stanowili oni 2,8% ogółu dzieci uczących się w tych szkołach. Ponad połowa niepełnosprawnych dzieci uczęszczała do szkół ogólnodostępnych, a w szkołach specjalnych kształciło się 40,7% uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. W roku szkolnym 2008/2009 w gimnazjach dla dzieci i młodzieży uczyło się 56,2 tys. niepełnosprawnych dzieci – grupa ta stanowiła 4,1 % ogółu uczących się w gimnazjach. Z nauki w gimnazjach specjalnych korzystało 55,9% zbiorowości uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi objętych kształceniem na tym poziomie.

Do szkół ponadgimnazjalnych (zasadniczych szkół zawodowych, liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników) uczęszczało w roku szkolnym 2008/2009 prawie 1,6 mln młodzieży, tj. o 3,4% mniej niż w roku poprzednim. Zmniejszyła się liczba uczących się w liceach ogólnokształcących i liceach profilowanych, a odnotowano wzrost zainteresowania młodzieży kształceniem w szkołach mających w swoim programie naukę zawodu.

Najczęściej młodzież korzystała z edukacji w liceach ogólnokształcących i technikach (80,1% uczących się na poziomie ponadgimnazjalnym). Na 100 osób w wieku 16-18 lat przypadało 56 uczniów liceów ogólnokształcących oraz 39 pobierających naukę w technikach.

Z kształcenia specjalnego korzystało 17,9 tys. uczniów zasadniczych szkół zawodowych. W technikach taką edukacją objętych było około 2 tys. uczniów, w liceach profilowanych uczyło się 1,3 tys. uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, a w liceach ogólnokształcących było 5,2 tys. uczniów objętych kształceniem specjalnym. Z danych tych wynika, że spośród uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi stosunkowo nieliczna grupa kontynuuje naukę na poziomie ponadgimnazjalnym po zakończeniu edukacji w szkole podstawowej, a następnie gimnazjum.

W opracowaniu ujęto tylko niektóre aspekty realizacji praw dziecka, których odzwierciedlenie można znaleźć w statystyce. Prawo do życia w rodzinie, do ochrony zdrowia oraz wychowania i edukacji - odpowiednich dla danego wieku i sytuacji dzieci - są jednymi z podstawowych zobowiązań państwa i społeczeństwa wobec tej grupy ludności. Jak wynika nawet z tak podstawowych, przedstawionych powyżej informacji, we wszystkich opisanych obszarach potrzebne są działania skierowane na poprawę zakresu i jakości opieki nad dzieckiem, a także działania dotyczące zapobiegania skutkom niekorzystnych tendencji demograficznych.